Tarihle az buçuk ilgilenmiş kişiler bile Nicholas Hillard�ın 1585�te yaptığı I. Elisabeth�in portresini hemen hatırlarlar. Resme bakan birinin ilk fark ettiği şey ise Britanya Kraliçesi I. Elisabeth�in boynuna taktığı kat kat dantel beyaz yakalıktır. Elisabeth yakası diye bilinen ve bir dönemin kadın modasına örnek teşkil eden bu dantel yaka, göreni hayran bıraksa da takanın aslında aşağıya bakmasını ise neredeyse imkansız kılar. Sanki boynu sabitlemek için yapılmıştır.

I. Elisabeth�in belki de ciddi bir boyun ağrsı vardı ve boynunu dik tutabilmek için böylesi bir giysi tasarımından yardım aldı ya da Kraliçe olması sebebi ile boynunu hep mağrur tutacak ve görnümdeki ihtişamı pekiştirecek bir aksesuar olarak bu yakalığı seçmişti.

Bakire Kraliçe olarak da bilinen I. Elisabeth 45 yıl tahtta kaldı. Babası deliliği, papalığa baş tutması ve karılarını idam ettirmesi ile ünlü 8. Henry idi. Annesi ise babası tarafından başı kesilerek öldürülen Anne Boleyn'dir. 8. Henry�nin hayatta kalan tek çocuğu ollduğundan babasının ölümünden sonra tahta geçti. Ama tahta geçer geçmez sarı aslan ve kırmızı ejderhadan oluşan kraliyet amblemini hemen annesinin soyuna ait amblemle değiştirdi. Belki de bu değişiklik, haksız yere idam edilen annesinin acısını taşıyan bir kızın, annesine kraliçe olarak sunabildiği bir tür "resmi özür" idi.

Elisabeth yakası bugün sadece Kraliçe I. Elisabeth�i değil kedileri ve köpekleri de akla getiren bir tür giysi elemanı. Veteriner kliniklerinde operasyon geçiren kedilere ve köpeklere, rehabilitasyon döneminde operasyon bölgesine ulaşmalarını engellemek için takılan yakalığa Elisabeth yakası denmektedir. Gerçekten de görünüşü itibariyle I. Elisabeth�in yakası ile büyük bir benzerlik içindedir. Bir kedi dostu olarak Elisabeth yakasının gereği ve kullanımı ile ilgili bilmeniz gereken önemli şeyler var :

� Kediniz bir operasyon geçirdi ise (ameliyat, kısırlaştırma, sargı vb.) mutlaka Elisabeth yakası takılmalıdır. Özellikle dikişli operasyonlar sonrasında Elisabeth yakası hayati önem taşır. Zira kediniz operasyon bölgesindeki koku ve dikişten rahatsızlık duyacak ve o bölgeyi dişleri ile kurcalamak isteyecektir. Elisabeth yakası, tam iyileşme olana dek kedinizin kendisine istemeden de olsa zarar vermesini önleyecektir.

� Elisabeth yakaları farklı boy ve çeşittedir. Kedinizin boyun kalınlığına ve baş büyüklüğüne göre uygun olan bir yaka seçilmelidir. Bu yaka çok kısa olur ise hiç bir işe yaramaz. Çok büyük olur ise bu durumda kedinizin hem taşıması zor olacak hem de yiyeceklere uzanması güçleşecektir.

� Elisabeth yakası boyuna yumuşak bir iple sabitlenir. Kemer atkıları şeklinde olan yerlerinden boyuna bağlanır. Eğer kedinizin tasması var ise bu tasma böylesi bir yakayı sabitlemede idealdir. Eğer tasma kullanmıyorsanız bu durumda ip yerine geçecek eski bir fanila ya da atletten kesilmiş ince bir bezi kullanabilirsiniz. Bu şerit çok ince de olmamalıdır. En önemli nokta bu şeritin düğümlenmesindedir. Zira çok sıkarsanız kedinizin nefes almasını bile engelleyebilir, istenmeyen sonuçlara sebebiyet verebilirsiniz. Çok gevşek bırakırsanız da bu durumda kedinizin tırnaklarını kullanarak yakayı boynundan çıkarma riski vardır. Düğümü atarken bir ya da iki parmağınızı ipin altında bırakın. Çok tüylü kedilerde özellikle düğümün gevşek ya da aşırı sıkı yapılması riski daha büyüktür. Çünkü boyun bölgesindeki tüy yanıltıcı olabilir. Ama düğümü attıktan sonra bir süre kedinizi gözlemeli ve herşeyin yolunda gittiğinden emin olmalısınız.

� Hiçbir kedi Elisabeth yakasından hoşlanmaz. İlk takıldığında rahatsız olması doğaldır. Ama rahatsızlığın yakanın taşınmasından dolayı olduğuna da emin olmalısınız. Aşırı sıkı bağlanmış bir yaka nefes alma sorunu yaratıyorsa hemen müdehale etmelisiniz.

� Elisabeth yakası takılı bir kedi nasıl yemek yiyecektir? Öncelikle hem operasyonun verdiği şoku hem de yakanın yarattığı huzursuzluğu daha çabuk bertaraf edebilmek için kedinizin en sevdiği yiyecekleri bir süre vermeye çalışın. Bunlar çok kuru ve tuzlu yiyeceklerden ziyade sulu yiyecekler olur ise daha iyi olur. Kedinizin başında büyük bir yaka olması sebebi ile eğildiğinde kabına ulaşması kolay olmayacaktır. O sebeple ince uzun, yakanın da içine girebilen, devrilmez kapları kullanın. Özellikle her yerde bulunan seramik Çin kaseleri bu iş için idealdir. Kap kesinlikle kısa boylu olmamalıdır. Kediniz yakası ile yemeğe uzandığında yaka yere değerek ağız bölgesinin yemeğe ulaşmasını engellememelidir. Kedinizin yakası ile yemek yiyebildiğinden, su içebildiğinden mutalaka emin olun. Rehabilitasyon döneminde kedinizi yanlışlıkla sırf bu yüzden aç bırakmış bile olabilirsiniz. Yemeğin yanında suyu da aynı şekilde ihmal edilmemesi gerekir.

� Kediniz yemek yerken (özellikle yaş mama) yakasına yemek parçacıkları bulaştırabilir. Kedilerin ne kadar temizliğine düşkün olduğu hepimizin bildiği bir gerçek. Bu tür durumlarda hafif sabunlu (mümkünse kokusuz) bir bez yardımı ile yakayı silin. (Yakalar plastikten yapılmış olduğu için kolaylıkla silebilirsiniz.) Kediniz baş ve bıyık bölgesini de dilediğince temizleyemediğinden ıslak (bebek) mendili ile de bu bölgeleri zaman zaman temizleyin.

� Zaman zaman Elisabeth yakasını çıkarabilirsiniz. Çok uzun süreli olmasa da beş on dakikalığına kedinizin boyun bölgesini rahatlatabilirsiniz. Yakayı çıkardığınızda boyun bölgesini fırça ile tarayarak rahatlamasına destek olun. Yakayı çıkardığınızda kesinlikle yanından ayrılmayın, kediniz kaşla göz arasında ilgisini operasyon bölgesine yöneltebilir.

� Uygun Elisabeth yakası bazen veteriner kliniklerinde bulunmayabiliyor. Tekrar ihtiyacınız olabileceğinden hareketle kullandığınız yakaları atmayın ve evde saklayın.